Эжен-не бо
Эжен-не бо, амгы шагда
Эрлер база элдеп барган!
Эглип-херлип, орунунга
Элээн чыдар апарган-дыр!
Шаандагы дег даңның бажы
Шара хере, эрте турда
Ажыл кылыр чүүлү чок.
Ам-даа удуур, ам-даа чыдар.
Төгерик-даа ажылдавас,
Дөрде хаан дег олургулаар.
Өг-бүлезин азыравас -
Өөдежок-даа апарып-тыр!
Кегженгилеп, агаар үреп,
Кезек када эзегилеп,
Херли берген хевин кеткеш,
Хертеш кылдыр шоюжаңнаар.
Кады чурттаан эргим эжин
Каавыткаш, черлер кезип,
Сыйбың кыстар бажы санап,
Сыйтыңнадыр каттыргылаар.
Ажы-төлдүң ишти-хырнын,
Алыр-кылыр онаалгазын
Херекке-даа албас боор-дур.
Хей-ле чүге төрүй берген?
Кедерезе холун чайып,
Кээргенчиг өг-бүлезин
Эттеп-шанчып, кончуп алган
Эпчок чүүлдер кылган болур.
Араганы аксындыва
Ажыңнадыр кудуп алгаш,
Ала караа өлерерип,
Адыгуузун болуп хуулар.
Алгы-кышкы үндүргүлеп,
Атпаңнадыр шурагылаар.
Кидис ышкаш селбер баштыг
Кижи-бүрүс сагындырар!
Азы мырыңай сыңзый бээрге
Амдыы кыстар ында-ла каар!
Чыпшыр, чиңге чүвүр кеткеш,
Чындыңнадыр кылаштай бээр!
Аал-оран, бажың кылып,
Ажыл тудуп чоруур туржук
Бодаар-сактыр чүвези чок
Борбак боду тояап чоруур!
Элдеп болду, эргим чонум!
Эрес эрлер кайда барган?
Элбек-байлак Тывавысты
Ээлээр улус арттар деп бе?
Дөгерезин мен сөглеведим!
Төлептиглер көвей-даа бол,
Чамдыктары ыянчыг бооп,
Чаржынчыын мен бижикседим.
Багын сөглээр - бачыды арлыр.
Башты таптыг ажылдатса,
Четпестерни эдип болур,
Чедиишкинге чедип болур!
Ажынгаш-даа канчаар ону!
Ажыг шын-дыр! Миннир апаар.
"Эр!" - деп атты бадыткаарда
Эрес чаңны көргүзүңер!
Тыва черниң, чурттувустуң
Тыны, өзээ - экер эрлер!
Хей-аът бедик, түрлүг болуп,
Хемчеглерден алыылыңар!
Ынак эшке, ажы-төлге,
Ыдык, төрээн чурттувуска
Шынчы болуп, бергелерни
Шыдап эрттип, бурунгаарлаал!
Даглыг черге, Тывавыска
Даянгыыш бооп, чөлеңгииш бооп,
Эрлер! Бистер делегейни
Эргий бодап чоруулуңар!
Амыдырал-чуртталганы
Бистен өске кымнар тудар?
Алдын Тыва черивисти
Бистен өске кымнар ээлээр?
Чогаалымны сагыш аарып,
Чонумга мен бижип ор мен.
Кыйгырыымга, айтырыымга
Кымның чүрээ харыылаарыл?
"Эр!" деп атка төлептиг бооп,
Эрге-хоойлу шыңгыы сагып,
Эрегени шуудуп чорааш,
Эки, тайбың, хостуг чурттаал!
Буян Сеткил.
Кызыл.