• Бүрүткел

Тыва дылга тураскааткан шүлүктерден айтып бериңерем?

+2 бадылал

аалчы талазындан 21 Май, 15 айтырыг салдынган
Үлежир:

6 харыы

0 бадылал

             Тыва дылым

Сүзүүм болган авайымның сүдү ышкаш,
Сүүзүннүг, мага-боттан адырылбас,
Тынар агаар, сеткилимниң хөрзүнү бооп,
Тыва дылым, дамыр-ханда тудуш-тур сен.

Кырган-ачам уран-мерген тоолундан
Кыштың узун кежээзинде сени танааш,
Маадырлыг өлбес чоннуң дылы-дыр деп,
Магадааштың, кезээ шагда ынакшаан мен.

Кашпал хемче шурай берген дидим кыстың
Өжээн-килең доюлдурар түрлүг ырын
Өшкүлерин дозуп чорааш, угбам уруг
Хаяларга чаңгыландыр ырлавыткан.

Ынай бодум ону дыңнааш, төрээн дылым,
Ыым келип, баарым адаа ажыш диген –
Ынчан сенден бир-ле дугаар ынакшылдың
Ыдык чаагай, өндүр арыын билген-дир мен.

Ыржым дүне. Чечектиг шык. Өглер удаан.
Ырак дээрниң сылдыстары көрүп турда,
Ынаам кыска сеткилимни ажыдарда,
Ынчан база буянныыңны көрдүм, дылым.

Чоннуң мерген сөзүн дыңнап, номнар номчааш,
Чогум байлааң, эртинелииң билдим, дылым.
Ооң соонда дүнелерде уйгум читкен,
Одум чырык, даңны атсы кывар болду.

Өөскүп кыпкан сеткил одун канчаптар мен,
Өртээр эвес, баглаар эвес – хоржок чорду:
Бодум чайгаар демир-үжүк сегирип ап,
Бодаан шүлүүм сенден бижип алыр-дыр мен.

Тыным болган тыва дылым, кызыгааржок
Октаргай дег делгем-дир сен, байлак-тыр сен.
Оглуң менден эртинеңни харамнанма,
Тыртым болба, дээжизин хайырлап чор.

Сен чок черге – сеткил-чүрээм куруг-хоозун,
Сен чок черге – хову кезээн каңмыыл-дыр мен.
Чаагай чолум, алдар адым сенде тудуш,
Чалгын-чакпам болуп чор сен, Тыва дылым!

© Александр Даржай

admin 21 Май, 15 харыылаттынган
0 бадылал

        Тыва дылым

Төрээн дылым, тыва дылым
Төк кээп дүшкеш, ыңаа диген,
Өгбелерден салгап алган
Өшпес одум, өгде өнчүм.

Дылы, Чери, ие чокта
Тыва чонум турар деп бе?
Каргыраавыс, хөөмейивис
Каптагайга диңмирээр бе?

Ынчангаштың Тыва дылым
Ынакшылым, чоргааралым,
Өгбелерим артырып каан
Өртээ турбас өндүр өнчүм.

© Екатерина Саая 

admin 21 Май, 15 харыылаттынган
0 бадылал


        Тыва дылым 

Үңгеп турар бичиимден-не
Үлегерлеп шиңгээткеним,
Авам, ачам чугаалажыр
Арыг дылы – тыва дылым. 

Парта артын ээлеп оргаш,
Баштай дыңнап өөренгеним,
Башкым-биле мендилежирим
Байлак дылым – тыва дылым. 

Айдың дүне болчаг черге 
Амыраам кыс арнын көрүп,
Ишти-хөңнүм чажыттарын
Илереткен тыва дылым. 

Корей, кыдат, немец, орус,
Хөй-ле дылдар билир-даа бол,
Хайнакталдыр холувазым – 
Хайыралыг тыва дылым. 

Тыва дылым – төрээн дылым,
Дыңнап пөкпес мерген дылым.
Бодал чокка сакпай эдип,
Бокталдырбас камнаар дылым. 

© Деспил-оол Санчы 

Багай-оол Балыкчы 21 Май, 15 харыылаттынган
0 бадылал

 Эң-не дээди эртиневис!

Эртинелер бисте элбек,
Эргек базып, санап четпес.
Эң-не дээди тостуң бири-
Эргим тыва дылывыс бо.

Тыва дылга өртек турбас,
Тыныжывыс, тынывыс ол.
Тываларны тыва кылган
Тывызыксыг хуулгаазын ол.

«Тыва» деп дыл турбаан болза,
Тывалар-даа турбас ийик.
«Тыва» деп чурт, тыва бижик
Тывылбас-даа турган ийик.

«Эртине» дээр сөс-даа база
Ээн черден төрүттүнмээн.
Эртинелер аттары-даа,
Элеп читпес тыва дыл бо.

Ырлаар, бижиир, чугаалажыр,
Ынакшыжар чепсээвис бо.
Херек болза, дайзынны-даа
Хере шааптар докпаавыс бо.

Ол чок болза, хөөмей-сыгыт
Ораннарга чаңгыланмас.
Эргим тыва дылывыс ам –
Эң-не Дээди Эртиневис!

© Чооду Кара-Күске

Багай-оол Балыкчы 21 Май, 15 харыылаттынган
0 бадылал

    Ие дылым 

Арга-эзим аялгазын,
Агым сугнуң шолураажын,
Оът-сиген сымыраныын,
Оолдуг элик огурарын,
Чуулган көшке диңмирээрин,
Шуурган-хаттың улуурун-даа
Дыңнап, билип чоруурумга,
Тывалап-ла турар боор-дур.

Кандыг-даа дыл меңээ дөмей,
Кандыызын-даа хүндүлээр мен.
Ынчалза-даа төрээн дылым –
Ыдыкшылдыг кызыл тыным.
Ийи харлыг чажымдан-на
Ием меңээ айтып берген
Игил ыры сагындырар
Ие дылым ындыг кончуг.

Мөңге кижи чоруур эвес,
Мөңге дыжым көре бээр мен...
Айдың дүне кырым орта,
Айлаң-кушкаш ырлай-ла бээр:
Дыңнап, билип чыдарымга,
Тывалап-ла орар боор оң.

© Антон Үержаа

admin 21 Май, 15 харыылаттынган
0 бадылал

      Чонуң дылы 

Сээң даарта кым-даа бооруң 
Сезиглел чок, эжииң ажык. 
Чогаалчының чаңгыс дилээ: 
Чонуң дылын эки өөрен. 

Дылы чокка үнү чок дег, 
Тыпкан олчаң – эртем-билииң,
Чонуңга бээр дээшкир чепсээң – 
Чогаалчы дег чечен дылың. 

Төрээн дылың дүп чок дүүнче 
Човагзынмайн бакылап чор, 
Төөгүнүң эртинезин
Чонуң сеңээ ында шыгжаан.

© Степан Сарыг-оол

admin 21 Май, 15 харыылаттынган

Дөмей айтырыглар

Кирип моорлаңар!

Айтырыгларыңар салбышаан,
Бар айтырыгларга харыылавышаан,
Бот-боттарывыска дузалажыылы!!!

...